Vergide şüpheli alacak nasıl uygulanacak?

Bilindiği gibi 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 26.03.2020 tarih ve 31080 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu Kanundaki önemli düzenlemelerden biri de şüphesiz ki, Geçici 1’inci madde ile Kovid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla yapılan düzenlemelerdir.

Buna göre;

a) Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden,

b) 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden,

itibaren 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar duracaktır. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlayacaktır. Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine 15 gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere 15 gün uzamış sayılacaktır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini 6 ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilecek ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilecektir.

Bizim ele almak istediğimiz asıl konu ise, 2020 hesap döneminin ilk dönemi olan Ocak-Mart dönemine ilişkin olarak 17 Mayıs 2020 tarihine kadar verilecek olan Geçici Vergi Beyannamelerinde Ocak-Mart döneminde şüpheli hale gelip de henüz dava veya icra safhasına taşınamamış alacakların vergilendirilmesi meselesi olacaktır.

7226 sayılı Kanunla dava aşaması için 13/3/2020 ve icra iflas aşaması için ise 22/3/2020 itibariyle süreler durmuştur.  213 sayılı Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesinde; "Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;

1. Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;

2. Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;

şüpheli alacak sayılır.

Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir.

Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder.

Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir." hükümlerine yer verilmiştir.

Dolayısı ile 13/3/2020 tarihinden itibaren 30/04/2020 tarihine kadar dava açılamayacak ve 22/03/2020 tarihinden itibaren 30.04.2020 tarihine kadar da icra takibatı yapılamayacaktır.

Bu halde Ocak-Mart/2020 döneminde yüklü miktarda alacakları şüpheli hale gelmesine rağmen 7226 sayılı Kanun gereği dava açamadığından ya da icra takibine başlanılamadığından bu alacaklar gelir yazılmak zorunda mı kalınacaktır?

7226 sayılı Kanunla amaçlanan virüsten kaynaklı olarak firmaları ve insanları korumak amaçlanmış iken vergi tarafında şüpheli hale gelen alacağın tahsili amaçlanamaz.

VUK 13. Madde uyarınca, vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk ile vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler mücbir sebep sayılmıştır.

Yine, 7226 sayılı Kanunun Geçici 1’inci maddesi ile de kanun düzeyinde VUK 323 uyarınca şüpheli alacak uygulaması engellenmiş olmaktadır.

Dolayısı ile, Hazine ve Maliye Bakanlığı konuyu açıklığa kavuşturacak açıklamaları yapmalıdır. İçinde bulunduğumuz özel durumlar dikkate alınarak Ocak-Mart birinci Geçici Vergi dönemi ile Nisan-Mayıs ikinci Geçici vergi dönemleri için 17 Temmuz 2020 tarihinde beyanname verdirilebilir ve buna göre düzenleme yapılabilir.  Ya da, mükellefler 17 Mayıs 2020 tarihine kadar ilk dönem Geçici Vergi beyannamelerini vereceklerinden 30 Nisan 2020 sonrası yapılacak takibatlar için ilk Geçici Vergi döneminde karşılık ayrılabilir.