VUK Genel Tebliği Taslağı (Seri No:495)

Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı)’ndan:

VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ TASLAĞI

(SIRA NO: 495)

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa, 21/3/2018 tarihli

ve 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Çeşitli Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde

Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 11 inci maddesi ile eklenen “Yurtdışından getirilerek

sermaye olarak konulan yabancı paralar” başlıklı 280/A maddesinin uygulanmasına ilişkin

usul ve esasların belirlenmesi bu Tebliğin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.

Yasal düzenlemeler ve dayanak

MADDE 2 – (1) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- 258 inci maddesinde, “Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasiyle ilgili

iktisadi kıymetlerin takdir ve tesbitidir.”,

- 259 uncu maddesinde, “Değerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında

gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetler esas tutulur.”,

- 280 inci maddesinde, “Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinin

takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas alınır.

Yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye

Bakanlığınca tespit olunur.

...”,

- 280/A maddesinde, “Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam

mükellef sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemini takip eden hesap dönemi

sonuna kadar yurtdışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paraların, söz konusu

dönem zarfında yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf olunan kısmı nedeniyle oluşan kur

farkları pasifte özel bir fon hesabına alınabilir. Bu durumda olumlu kur farkları bu hesabın

alacağına, olumsuz kur farkları ise bu hesabın borcuna kaydedilir.

Sermaye olarak konulan bu yabancı paraların, işe başlanılan hesap dönemini takip

eden hesap dönemi sonuna kadar herhangi bir suretle sarf edilmeyen kısmı; bu hesap

dönemlerine ait vergilendirme dönemlerinin sonuna kadar mukayyet değeriyle, işe başlanılan

hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonu itibarıyla bu Kanunun 280 inci maddesine

göre değerlenir.

Birinci fıkra uyarınca oluşan fon hesabı, sermayeye ilave edilme dışında, herhangi bir

suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin

yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulur.

Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri hariç, şirketin tasfiyesi

halinde de bu hüküm uygulanır.

Mükelleflerin, bu madde hükmünden yararlanabilmeleri için ticaret siciline tescil

tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar yatırım teşvik belgesi almak için başvuruda

bulunmuş ve işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar bu belgeyi 

2

almış olması gerekir. Söz konusu yabancı paralar; başvurunun süresi içinde yapılmaması

halinde müteakip ilk vergilendirme dönemi, yatırım teşvik belgesinin alınamaması halinde ise

işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonu itibarıyla bu Kanunun 280 inci

maddesine göre değerlenir.

Maliye Bakanlığı bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye

yetkilidir.”

hükümleri yer almakta olup, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa eklenen 280/A maddesi,

7103 sayılı Kanunun yayım tarihi olan 27/3/2018 tarihinden sonra tescil edilen sermaye

şirketlerine uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.

(2) 20/4/1976 tarihli ve 15565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 130 Sıra No.lu

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ve 27/12/1998 tarihli ve 23566 sayılı Resmî Gazete’de

yayımlanan 217 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, değerleme günü itibarıyla Maliye

Bakanlığınca kurların ilan edilmediği durumlarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca

ilan edilen kurların esas alınacağı belirlenmiş olup, yapılacak değerlemede efektif cinsinden

yabancı paralar için efektif alış kuru (efektif alış kurunun bulunmaması halinde döviz alış

kuru), döviz cinsinden yabancı paralar içinse döviz alış kuru uygulanmaktadır.

(3) Bu Tebliğ, 213 sayılı Kanunun 280/A maddesinin beşinci fıkrasıyla Maliye

Bakanlığına tanınan yetkiye dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ uygulamasında;

a) 213 sayılı Kanun: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununu,

b) 5520 sayılı Kanun: 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununu,

c) 7103 sayılı Kanun: 21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Çeşitli

Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu,

ç) İşe başlama: 213 sayılı Kanunun 153 üncü maddesi kapsamında işe başlamayı,

d) Sermaye şirketi: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 124 üncü

maddesinin (2) numaralı fıkrasında belirtilen sermaye şirketlerini,

e) Tam mükellef: 5520 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasında

tanımlanan mükellefiyet türüne tabi olan sermaye şirketlerini,

f) Vergilendirme dönemi: 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun

mükerrer 120 nci maddesine göre belirlenen geçici vergi dönemlerini,

g) Yatırım teşvik belgesi: Yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu

değerler ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı

destek unsurlarından istifade imkânı sağlayan ve 19/6/2012 tarihli ve 28328 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanan 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı amaçlarına uygun olarak

gerçekleştirilecek yatırımlar için Ekonomi Bakanlığı (Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye

Genel Müdürlüğü) veya ilgili yerel birimler (Kalkınma Ajansları, Sanayi Odaları) tarafından

düzenlenen belgeyi,

ifade eder.

Uygulamadan yararlanmanın şartları

MADDE 4 – (1) 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi uygulamasından

yararlanılabilmesi için aşağıda yer verilen şartların yerine getirilmiş olması gerekmektedir:

3

a) Sermaye şirketi olma,

b) 7103 sayılı Kanunun yayımı tarihinden sonra ticaret siciline tescil edilmiş olma,

c) 5520 sayılı Kanun uygulamasında tam mükellef olma,

ç) Sermaye olarak konulan yabancı parayı yurt dışından getirme.

(2) Bu müessese hükümlerinden faydalanmak isteyen mükelleflerin, birinci fıkrada

sayılan şartları ((ç) bendi hariç) işe ilk kez başlama tarihi itibarıyla taşıması zorunlu olup, bu

şartların sonradan yerine getirilmesi durumunda bu müessese kapsamında değerleme

hükümlerinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

Sermaye olarak konulmak üzere yurtdışından getirilen yabancı para

MADDE 5 – (1) Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam mükellef

sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar

yurt dışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paralar uygulama kapsamındadır.

(2) Yurtdışından sermaye olarak getirilecek yabancı para, madde kapsamında

değerleme hakkına sahip sermaye şirketlerine sermaye taahhüdünde bulunan ortaklar veya

bunların yetki verdiği kişiler tarafından getirilebilir.

(3) Sermaye olarak konulacak yabancı para, tamamen veya kısmen (bir veya birden

fazla seferde) Türkiye’ye getirilebilir. Bu durumda getirilen ve şirkete sermaye olarak

konulan tutarla sınırlı olarak bu uygulamadan yararlanılabilecektir.

(4) Türkiye’ye getirilmekten maksat, yurt dışında bulunan yabancı paranın ortaklar

veya yetki verdiği kişilerce; fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi, Türkiye’deki bankalarda

mevcut ya da yeni açılacak bir hesaba transfer edilmesi, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta

Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. veya 20/6/2013 tarihli ve

6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik

Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından

Türkiye’ye getirilmesidir.

(5) Yurt dışından yabancı para getirildiğinin, ilgili mevzuatı çerçevesinde yetkili

kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenmiş belgelerle (banka dekontu,

deklarasyona/bildirime istinaden Gümrük İdaresinden alınan belgeler gibi) tevsik edilmesi

şarttır.

(6) Yabancı para transferi, ortakların veya yetkilendirdiği kişilerin şahsına ait

hesaplara yapılabileceği gibi, madde kapsamında değerleme yapacak sermaye şirketlerinin

nakdi sermayelerinin ödenmesinde kullanılacak olan ve 6102 sayılı Kanunun 345 inci

maddesi uyarınca açılması gereken şirket hesabına yurt dışından doğrudan yapılması da

mümkündür.

(7) Madde kapsamına giren yabancı paranın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca

alım satımı yapılan konvertibl para niteliğinde olması esastır.

Yurtdışından sermaye olarak getirilen yabancı paranın hesaplara alınması

MADDE 6 – (1) 6102 sayılı Kanun bakımından şirket sözleşmesinde (6102 sayılı

Kanunun 339, 566 ve 575 inci maddelerinde belirtilen ve sermaye şirketlerinin kurulmasına

esas olan sözleşme), şirket sermayesinin tutarı, şirkete sermaye taahhüdünde bulunan

kurucuların sermaye payları ve bunların ödenme şeklinin yer alması gerekmekte olup, anonim

şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler bakımından nakden taahhüt edilen

sermaye payının en az % 25 inin bu şirketlerin tescilinden önce ödenmesi zorunlu

bulunmaktadır. Ayrıca nakdi sermayenin 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık 

4

Kanununa bağlı bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece

şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması 6102 sayılı Kanun bakımından zorunludur.

(2) Bu itibarla, sermaye şirketlerine gerek tescilden önce gerekse tescilden sonra

sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi amacıyla kurucularca/ortaklarca yapılan ödemeler

madde kapsamında değerlendirilecektir.

(3) Madde kapsamına giren yabancı paralar, sermaye ödemesinin yapıldığı tarih

itibariyle, 130 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ve 217 Seri No.lu Gelir Vergisi

Genel Tebliğinde belirtilen esaslara göre değerlenmek suretiyle kayıtlara alınacak ve bu değer

söz konusu yabancı paranın madde uygulamasındaki mukayyet değeri olarak kabul

edilecektir.

(4) Şirket kayıtlarına alınan madde kapsamındaki yabancı paralar, 213 sayılı Kanunun

280/A maddesi kapsamında ayrı olarak izlenebilecek şekilde yardımcı hesaplarda takip edilir.

Bu hesaplar, şirketlerin aynı yabancı para cinsinden olan ancak madde kapsamına girmeyen

yabancı paralara ilişkin hesapları ile karıştırılmaz.

Örnek 1: Dört ortaklı olarak kurulan ve hesap dönemi takvim yılı olan ABCD A.Ş.

3/4/2018 tarihinde ticaret siciline tescil edilmek suretiyle tüzel kişilik kazanmıştır. Her bir

ortak eşit paya sahip olup, şirketin sermayesi 2.000.000 TL dir. Söz konusu sermayenin

tamamı nakit sermaye olarak taahhüt edilmiştir. Taahhüt edilen sermayeye karşılık olarak her

bir ortak 100.000 ABD Doları tutarını şirketin tescili öncesinde ilgili mevzuatı uyarınca şirket

adına açılan hesaba yatırmıştır. 3/4/2018 tarihinde kur (1 ABD Doları = 3,9577 TL)

şeklindedir ve ortaklar söz konusu yabancı paraları 2018 takvim yılı içerisinde Türkiye’ye

getirmiştir.

Buna göre yapılması gereken kayıtlar aşağıda gösterilmiştir.

Açıklama Borç (TL) Alacak (TL)

....................................3/4/2018...............................

ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)

 SERMAYE

Şirket kuruluşu

2.000.000

2.000.000

....................................3/4/2018...............................

BANKALAR HESABI

Yurtdışı döviz sermaye (VUK 280/A) 400.000 ABD Doları

 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI (-)

Kurucu ortaklarca yerine getirilen sermaye taahhüdü

1.583.080

1.583.080

Yatırım teşvik belgesi almak amacıyla başvuruda bulunulması

MADDE 7 – (1) 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi hükmünden yararlanılabilmesi

için ticaret siciline tescil tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar yatırım teşvik belgesi

almak üzere ilgili mevzuatında belirlenen esaslar doğrultusunda Ekonomi Bakanlığına

(Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne) ya da ilgili yerel birimlere

(Kalkınma Ajansları, Sanayi Odaları) başvuruda bulunulmalıdır.

5

Örneğin; 11/5/2018 tarihinde ticaret siciline tescil edilen tam mükellef bir sermaye

şirketinin, mezkûr madde uygulamasından yararlanabilmesi için, 31/8/2018 tarihine kadar

yatırım teşvik belgesi almak amacıyla başvuruda bulunması zorunludur.

(2) Mükelleflerin yapmış olduğu yatırım teşvik belgesi başvurularına ilişkin belgeleri

213 sayılı Kanun uyarınca muhafaza ve gerektiğinde ibraz etmesi gerekmektedir.

Madde kapsamına giren yabancı paraların mukayyet değeri ile değerlenmesi

MADDE 8 – (1) 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi kapsamında, yurt dışından

getirilerek şirkete sermaye olarak konulan yabancı paralardan, yatırım teşvik belgesi için

yapılan başvuru tarihine kadar sarf olunmayan kısım, başvuru tarihine kadar geçen

vergilendirme dönemlerine ilişkin değerleme günlerinde mukayyet değeriyle değerlenecektir.

Söz konusu yabancı paraların mukayyet değerle değerlemesine ilişkin mükellefin

tercihi, verilmesi gereken ilk geçici vergi beyannamesi ile birlikte vergi dairesine bildirilir.

(2) Yatırım teşvik belgesi almak için ticaret siciline tescil tarihini izleyen üçüncü ayın

sonuna kadar başvuruda bulunulması halinde, mezkur paralardan sarf olunmayan kısım, işe

başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar mukayyet değer ile

değerlenecektir.

(3) Yatırım teşvik belgesi başvuru süresinin bitim tarihini içine alan vergilendirme

dönemine ilişkin değerleme gününde de bu paralardan sarf olunmayan kısım, yatırım teşvik

belgesi almak için başvuru yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın mukayyet değeri ile

değerlenecektir.

(4) Yatırım teşvik belgesi almak için belirtilen sürede başvurulmuş olmasına karşın,

bu başvurunun ilgili makamlarca reddolunması halinde, red tarihinin içinde bulunduğu

vergilendirme dönemi sonunda da bu yabancı paralardan sarf olunmayan kısım mukayyet

değeri ile değerlenir.

Örnek 2: Hesap dönemi olarak takvim yılı esasını kullanan, ticaret siciline tescil tarihi

10/5/2018 olan ve madde kapsamında değerleme yapmak isteyen E Ltd. Şti. 31/8/2018

tarihine kadar yatırım teşvik belgesi almak için ilgili kurumlara başvuruda bulunmalıdır.

Mükellef, ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemi sonunda madde kapsamına giren yabancı

paralardan sarf olunmayan kısmını mukayyet değeri ile değerleyebilecek olup, bu tarihe kadar

başvuruda bulunması halinde, söz konusu yabancı paralardan sarf olunmayan kısmını

31/12/2019 tarihine kadar 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi uyarınca mukayyet değeri ile

değerlemeye tabi tutacaktır. Ancak bu süre zarfında yatırım teşvik belgesi başvurusunun

reddedilmesi halinde, red tarihinin içinde bulunduğu vergilendirme dönemine kadar (bu

dönem dahil) söz konusu yabancı paralar mukayyet değeri ile değerlenecektir.

Madde kapsamına giren yabancı paraların 213 sayılı Kanunun 280 inci maddesi

uyarınca değerlenmesi

MADDE 9- (1) Müessese hükümlerinden faydalanmak isteyen mükelleflerce, 213

sayılı Kanunun 280/A maddesinde öngörülen süre dahilinde;

- yatırım teşvik belgesi almak için başvuru yapılmaması halinde, başvuru süresinin

bitim tarihini içine alan vergilendirme dönemini takip eden vergilendirme dönemine ilişkin

değerleme gününde,

- yatırım teşvik belgesi almak için başvuru yapılmasına karşın, bu başvurunun ilgili

makamlarca reddolunması halinde, red tarihinin içinde bulunduğu vergilendirme dönemini

takip eden vergilendirme dönemine ilişkin değerleme gününde, 

6

- yatırım teşvik belgesi almak için başvuru yapılmış olmasına karşın, bu belgenin

çeşitli sebeplerle işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar

alınamaması halinde işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap döneminin son

vergilendirme dönemine ilişkin değerleme gününde,

- yatırım teşvik belgesi almak için başvuru yapılmış olması ve belgenin de işe

başlanılan hesap dönemi veya müteakip hesap dönemi içerisinde alınmış olması halinde, işe

başlanılan hesap dönemini takip eden hesap döneminin son vergilendirme dönemine ilişkin

değerleme gününde,

madde kapsamına giren yabancı paralardan sarf olunmayan kısım, 213 sayılı Kanunun

280 inci maddesi uyarınca değerlenerek oluşan kur farkları, ilgili gelir ve gider hesaplarına

alınacaktır.

(5) Madde kapsamına giren yabancı paraların 213 sayılı Kanunun 280 inci maddesi

uyarınca değerlendiği vergilendirme dönemlerinden sonra bir daha mukayyet değeri ile

değerlenme imkânı bulunmamaktadır.

Sermaye olarak konulan yabancı paranın yatırım teşvik belgesi haricinde sarf

olunması

MADDE 10- (1) Mükelleflerin, madde kapsamına giren yabancı paralarını, yatırım

teşvik belgesi haricinde sarf etmeleri halinde, bu harcamalar nedeniyle lehe ve aleyhe oluşan

kur farkları ilgili gelir veya gider hesaplarına dahil edilerek kurum kazancının hesabında

dikkate alınacaktır.

Örnek 3: Örnek 1’deki ABCD A.Ş., yatırım teşvik belgesini 30/6/2018 tarihinde

almış olup, madde kapsamındaki dövizi (ABD Doları) ile 25/7/2018 tarihinde KDV dahil

30.000 ABD Doları (1 ABD Doları=4,00 TL) bedelle bir binek otomobili satın almıştır.

(Alınan otomobil yatırım teşvik belgesinde yer almamakta olup, ABCD A.Ş., kısmen veya

tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyetinde

bulunmamaktadır. KDV maliyet bedeli içerisinde dikkate alınmıştır.)

Buna göre, yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

Açıklama Borç (TL) Alacak (TL)

....................................25/7/2018...............................

TAŞITLAR HESABI

 BANKALAR HESABI

 Yurtdışı döviz sermaye (VUK 280/A) 30.000

ABD Doları

 KAMBİYO KARLARI HESABI

Yurtdışından getirilip sermaye olarak konulan döviz ile binek

otomobili alınması

Kur farkı=[(4,00-3,9577)x30.000=]1.269 TL

120.000

 118.731

1.269

Kayıtlardan da görüleceği üzere, yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf olunmayan

yabancı paralar nedeniyle oluşan kur farkı ilgili gelir hesabına alınmıştır.

Sermaye olarak konulan yabancı paranın yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf

olunması

MADDE 11 – (1) Madde kapsamına giren yabancı paraların, işe başlanılan hesap

dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf 

7

olunması halinde, sarf olunan kısım nedeniyle sarf olunma tarihi itibariyle oluşan kur farkları

213 sayılı Kanunun 280/A maddesi uyarınca pasifte özel bir fon hesabına alınır. Bu durumda

olumlu kur farkları bu hesabın alacağına, olumsuz kur farkları ise bu hesabın borcuna

kaydedilecektir.

(2) Yatırım teşvik belgesi kapsamında sarfiyat, madde kapsamına giren yabancı

paranın, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılacak yatırımlara ilişkin ödemelerde

kullanılması anlamına gelmektedir.

213 sayılı Kanunun 280/A maddesi kapsamında fon hesabına alınacak kur farkı

doğuran ödemelere ait yatırımlar, yatırım tamamlama vizesinde de yer almalıdır. Bir başka

deyişle, yatırım tamamlama vizesinde yer almayan veya ilgili mevzuatı uyarınca yatırım

desteklerinden faydalanması mümkün olmayan yatırım harcamaları nedeniyle oluşan kur

farklarının 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi kapsamında fon hesabına alınması mümkün

bulunmamaktadır.

Yatırım teşvik belgesinde yer almasına karşın Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen

izin ile devir, satış veya ihraç işlemine konu edilen kıymetler için yapılmış harcamalar

nedeniyle ortaya çıkan ve fon hesabına alınan kur farklarına ilişkin olarak her hangi bir

düzeltme işlemi yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Yatırım teşvik belgesinin iptal edilmesi durumunda, iptale konu belge kapsamında sarf

olunan yabancı paralar nedeniyle oluşan kur farkları için bu uygulama kapsamında işlem tesis

edilemez.

(3) Yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan sarfiyatın doğrudan ilgili yabancı para

cinsinden yapılması veya bu paraların Türk Lirasına çevrilerek yapılması mümkün

bulunmaktadır. Şu kadar ki yabancı paranın Türk Lirasına çevrilerek sarf olunması halinde,

çevrim işleminin yapıldığı tarihte ödemenin yapılması şarttır. Aksi halde, 213 sayılı Kanunun

280/A maddesi kapsamına giren yabancı paraların Türk Lirasına çevrilmesi nedeniyle oluşan

kur farklarının fon hesabına alınması mümkün bulunmamaktadır.

(4) Yatırım teşvik belgesi alınmadan, 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi kapsamına

giren yabancı paraların sarf olunması nedeniyle oluşan kur farklarının fon hesabına alınması

mümkün bulunmamaktadır.

Örnek 4: Örnek 1 ve 3’teki ABCD A.Ş. yatırım teşvik belgesi kapsamında

(yurtdışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paradan) KDV’den müstesna olarak

14/9/2018 tarihinde 10.000 ABD Doları değerinde, 15/10/2018 tarihinde de 162.000 TL

değerinde makina almış ve bedelini peşin olarak ödemiştir. 14/9/2018 tarihinde 1 ABD

Doları=3,90 TL, 15/10/2018 tarihinde ise 1 ABD Doları=4,05 TL dir. Mükellef 15/10/2018

tarihindeki ödemesini gerçekleştirmek için madde kapsamına giren 40.000 ABD Doları

tutarındaki dövizi aynı tarihte Türk Lirasına çevirmiştir.

Buna göre, yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

8

Açıklama Borç (TL) Alacak (TL)

....................................14/9/2018...............................

TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI

KAMBİYO ZARARLARI HESABI

 BANKALAR HESABI

 Yurtdışı döviz sermaye (VUK 280/A) 10.000

ABD Doları

Yurt dışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı

paradan 10.000 ABD Doları karşılığı makina alınması

39.000

 577

39.577

....................................14/9/2018...............................

ÖZEL FONLAR HESABI

Kur farkı özel fon hesabı (VUK 280/A)

 KAMBİYO ZARARLARI HESABI

Yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf nedeniyle oluşan

olumsuz kur farkının [(3,9577-3,90)x10.000= 577 TL] özel fon

hesabına alınması

577

577

Açıklama Borç (TL) Alacak (TL)

....................................15/10/2018...............................

BANKALAR HESABI

TL mevduat

 BANKALAR HESABI

 Yurtdışı döviz sermaye (VUK 280/A) 40.000

ABD Doları

 KAMBİYO KARLARI HESABI

162.000 TL tutarında makina alma amacıyla, yurt dışından

getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paradan 40.000

ABD Doları’nın TL ye çevrilmesi

162.000

158.308

 3.692

Açıklama Borç (TL) Alacak (TL)

....................................15/10/2018...............................

TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI

 BANKALAR HESABI

 TL mevduat

162.000 TL karşılığı makina alınması

162.000

 162.000

....................................15/10/2018...............................

KAMBİYO KARLARI HESABI

 ÖZEL FONLAR HESABI

 Kur farkı özel fon hesabı (VUK 280/A)

Yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf nedeniyle oluşan

olumlu kur farkının [(4,05-3,9577)x40.000= 3.692 TL] özel fon

hesabına alınması

3.692

3.692

9

Özel fon hesabında biriken kur farkları

MADDE 12 – (1) 213 sayılı Kanunun 280/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca

oluşan fon hesabı, sermayeye ilave edilme dışında, herhangi bir suretle başka bir hesaba

nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile

ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde kurumlar vergisine tâbi tutulur.

(2) Şirketin tasfiyesi halinde de bu kapsamda işlem tesis edilir. Ancak, 5520 sayılı

Kanuna göre yapılan devir ve bölünme hallerinde, fon hesabında yer alan tutarlar işletmeden

çekilmiş veya başka bir hesaba nakledilmiş sayılmaz. Söz konusu fon hesabının tamamen

veya kısmen devrolunduğu kurumlar için de birinci fıkra hükümleri geçerlidir.

(3) İşe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonu itibariyle, 213 sayılı

Kanunun 280/A maddesi uyarınca oluşan fon hesabı borç bakiye vermiş ise, bir başka deyişle

madde kapsamına giren yabancı paraların yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf olunması

nedeniyle bu dönem zarfında şirketler aleyhine net olarak kur farkı zararı oluşmuş ise, bu

durumda şirketler lehine bir fon oluşmadığı ve sermayeye ilave edilecek bir unsur ortaya

çıkmadığından, bu bakiye tutar bu dönem sonu itibariyle zarara geçirilmek suretiyle

kapatılacaktır.

Örnek 5: 10/4/2018 tarihinde kurulan ve 13/7/2018 tarihinde yatırım teşvik belgesi

alan (Y) Ltd. Şti. madde kapsamında yaptığı harcamalar sonucu oluşan kur farklarını özel fon

hesabına almış olup 31/12/2019 tarihinde özel fon hesabı 15.000 TL borç bakiyesi vermiştir.

Bu durumda, madde kapsamına giren yabancı paraların yatırım teşvik belgesi

kapsamında sarf olunması nedeniyle bu dönem zarfında şirket aleyhine net olarak kur farkı

zararı oluşmuş olup, şirket lehine bir fon oluşmadığı ve sermayeye ilave edilecek bir unsur

ortaya çıkmadığından, bu bakiye tutarı bu dönem sonu itibariyle zarara geçirilmek suretiyle

kapatılacaktır.

Buna göre, yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

Açıklama Borç (TL) Alacak (TL)

....................................31/12/2019...............................

KAMBİYO ZARARLARI HESABI

 ÖZEL FONLAR HESABI

 Kur farkı özel fon hesabı (VUK 280/A)

Özel fon hesabındaki zararın giderlere aktarılması

15.000

15.000

Diğer hususlar

MADDE 13 - (1) 213 sayılı Kanunun 280/A maddesinde yer alan uygulama ihtiyari

bir uygulama mahiyetinde olmakla birlikte, bu maddeden yararlanılmaya başlanılmasını

müteakiben, izleyen dönemlerde farklı işlem tesis edilmesi mümkün değildir.

(2) Bu madde kapsamında yurtdışından getirilen yabancı paralar, ilgili varlık

hesaplarında ayrı yardımcı hesaplarda takip edilir ve aynı döviz cinsinden olsa dahi diğer

hesaplar ile karıştırılmaz.

(3) Söz konusu uygulamadan esasen, tam mükellef sermaye şirketlerinin şirket

sözleşmelerinde taahhüt edilen sermaye rakamının işe başlanılan hesap dönemini takip eden

hesap dönemi süresince ödenen tutarı için faydalanılacak olmakla birlikte, söz konusu süre

zarfında 6102 sayılı Kanuna uygun şekilde yapılacak sermaye artırımları kapsamında

şirketlere konulacak ve madde kapsamına giren yabancı paralar için de faydalanılabilmesi

mümkün bulunmaktadır.

10

(4) 213 sayılı Kanunun 280/A maddesi kapsamında değerleme gününde mukayyet

değer ile değerlenen yabancı paralar, tutarına bakılmaksızın, ilgili olduğu yabancı para

karşılığı da gösterilmek suretiyle, kurumlar vergisi ve kurum geçici vergi beyannameleri eki

mali tablo dipnotlarında ayrıca raporlanacaktır.

Cezai müeyyide

MADDE 14- (1) Bu Tebliğde düzenlenen usul ve esaslara aykırı hareket eden

mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili ceza hükümleri çerçevesinde işlem tesis

edilecektir.

Yürürlük

MADDE 15 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 16 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.