Gazeteport/Thelira 19.09.2014 Tarihli "Kasa/Ortaklar cari affından yararlanacaklar dikkat, incelemeye girebilirsiniz!" Başlıklı Ekrem Öncü Köşe Yazısı
- 20 Eylül 2014
Kasa/Ortaklar cari affından yararlanacaklar dikkat, incelemeye girebilirsiniz!
Değerli okurlarımız bilindiği üzere 6552 sayılı Kanunla kasa ve ortaklar cari için de af niteliğinde bir düzenlemeler getirilmiştir. Bu düzenleme, 6111 sayılı Kanunla getirilen düzenlemelere benzer düzenlemeler içermektedir. Diğer yandan da 6552 sayılı Kanununa ilişkin 'Tebliğ Taslağı' da Gelir İdaresi Başkanlığı'nın sitesine konulmuştur. Tebliğin kasa/ortaklar cari düzenlemesine ilişkin açıklamaları aslında konu hakkında yaşanacak sorunlara cevap verecek nitelikte değildir. Nedenini yazımızda ele alacağız.
6552 sayılı Kanunun 74'üncü maddesi düzenlemesi aşağıdaki gibidir.
'(1) Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.
b) (a) bendi kapsamında beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.
c) Bu fıkra kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz. Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2014 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkrada öngörülen beyanname verme süresi içinde yapılır ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz.
(2) Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanması ile ilgili olarak yılı içinde ödenmesi gereken vergilerin ödeme sürelerinde değişiklik yapmaya, 213 sayılı Kanun hükümlerine göre bildirimde bulunma zorunluluğu getirmeye ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.'
Bu düzenleme yukarıda da belirttiğim üzere 6111 sayılı Yasaya paralel bir düzenlemedir. Ancak geçici vergiye ilişkin düzeltme hükümleri olan 'Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2014 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkrada öngörülen beyanname verme süresi içinde yapılır ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz' kısmı yenidir.
Düzenlemeye ilişkin olarak akıllara gelebilecek ancak Tebliğ Taslağında yer almayan kritik soruları aşağıda ele alalım.
Geçmişe yönelik olarak kasa ve ortaklar cari için adat (faiz) hesaplanacak mıdır?
Tasarıya göre 'Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz' denilmektedir. Bu düzenlemenin aynısı 6111 sayılı Yasada da bulunmaktadır. 6111 sayılı Kanunun 1 Numaralı Tebliğinde '… Kurumlar vergisi mükelleflerince 6111 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır…' denilmekte idi. Yani kar dağıtımı boyutuyla işlem yapılmayacağı Tebliğle açıkça ifade edilmişti.
Taslakta da benzer bir düzenlemeye yer verilmiştir. Taslak düzenlemesine göre, 'Kurumlar vergisi mükelleflerince 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca, yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır'.
Yani burada ilave tarhiyat yapılmayacak vergi, kar dağıtımına bağlı vergi-stopaj-dir. Kurumlar vergisine yönelik olarak tarhiyat yapılmayacağına dair bir düzenleme yoktur. Bu nedenle de 74'üncü madde kapsamında yasadan faydalananlara vergi daireleri geçmişe yönelik adat (faiz) hesaplanmadığından bahisle inceleme yapabilecek ve ilave tarhiyat çıkarabilecektir.
Kanaatimce vergi daireleri geçmişe yönelik adat hesaplaması yapmamalıdır. Yasadaki '…Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz…' ibaresi ile anlatılmak istenen budur. Tebliğ Tasarısı bu düzenlemeyi sadece kar dağıtımına indirgemiştir. Aksi türlü adat hesaplanmasının gerekeceği yönünde Maliyenin görüşü oluşacak olur ise, aftan yararlanan mükelleflerin bilgileri Maliyede olacağına göre hepsine ek tarhiyat yapılması gündeme gelebilecektir. Bu da mükellefin devlete olan güvenini zedeleyecektir.
Adat yapılmayacağı yönünde bir görüş oluşması halinde ise, geçmiş dönemde adat yapmış olan mükelleflerden fazladan vergi alınmış olunacaktır. Yani, adat yapmayan bir mükellef hiç vergi ödememişken adat yapan mükellef fazladan vergi ödemiş olacaktır. Bu da vergide adalet ilkesine aykırı bir durumdur. Böyle bir halde adat yapan bir mükellef Yasayı bu boyutuyla yargıya taşıyabilir.
2014 yılının ilk Geçici Vergi döneminde adat hesaplayanlar ne yapacaktır?
Tasarıda, '…Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan mükelleflerin 2014 yılı gelir ve kurumlar vergisine mahsuben beyan ettikleri geçici vergiye ilişkin beyannamelerde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkra uyarınca yapılacak beyanname verme süresi içinde yapılır. Bu düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz…' düzenlemesi yer almaktadır.
Bu düzenleme uyarınca 2014'ün ilk Geçici Vergi döneminde adat hesaplayanlar ne yapacaktır? Yani, hesaplanan adat nedeniyle ödenen vergi kadar ilk dönemin Geçici Vergisi azaltılacak mıdır? Nitekim, 31.12.2013 itibariyle kasa ya da ortaklar cari sıfırlanacağı için, 01.01.2014'ten itibaren bu paralar kullanılmamış sayılacaktır. Kullanılmayan para için de faiz hesaplanması olağan bir durum olarak kabul edilemeyecektir.
Kanaatimce Tebliğ'de yukarıda ele aldığımız konuların yer alması önemlidir ve yer almaması halinde mükelleflerle vergi daireleri karşı karşıya gelecek ve yargının yükü artacaktır.